Er is de laatste tijd veel vraag van cliënten over de inhoud van de overeenkomst van opdracht. Ondanks dat de inhoud van dergelijke overeenkomsten kan verschillen, heeft de wetgever enkele standaardbepalingen voor deze overeenkomst vastgelegd. In deze blog lichten we deze bepalingen toe. We gaan in op de betekenis van de overeenkomst van opdracht, de betrokken partijen, de rechten en verplichtingen van de partijen en tot slot de beëindiging van de overeenkomst.
Overeenkomst van opdracht
De overeenkomst van opdracht is een bijzondere overeenkomst die geregeld is in artikel 7:400 e.v. BW. Het betreft een overeenkomst tussen twee partijen voor het verrichten van werkzaamheden. Deze werkzaamheden vallen niet onder een arbeidsovereenkomst, het maken van een werk van stoffelijke aard (aannemingsovereenkomst), het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren van personen of goederen.
Wat valt er wel onder? Denk bijvoorbeeld aan het inschakelen van advocaten, deskundigen, designers of tekstschrijvers.
De overeenkomst van opdracht kan verschillende werkzaamheden omvatten, zolang de dwingende regels in de wet worden nageleefd. Buiten de dwingende regels om kunnen de partijen zelf de inhoud van de overeenkomst bepalen, waarbij de regels uit artikel 7:400 e.v. BW als richtlijn dienen.
De partijen
Bij een overeenkomst van opdracht zijn in principe twee partijen betrokken: de opdrachtgever en de opdrachtnemer. De opdrachtgever verzoekt om gebruik te maken van de diensten of werkzaamheden van de opdrachtnemer. Als de opdrachtnemer dit verzoek accepteert, komt er een overeenkomst van opdracht tot stand.
Rechten en plichten van de opdrachtgever
Rechten
De opdrachtgever heeft recht op een voltooide opdracht. Daarnaast moet de opdrachtnemer de opdrachtgever op de hoogte houden van de voortgang en de verwachte afronding van de werkzaamheden. Als de opdrachtgever specifiek heeft gevraagd om een bepaalde deskundige, dient deze persoon de werkzaamheden zelf uit te voeren.
Plichten
De opdrachtgever is verplicht zich als een goed opdrachtgever te gedragen, hoewel dit niet expliciet in de wet is vastgelegd. Daarnaast moet de opdrachtgever de opdrachtnemer betalen voor de verrichte werkzaamheden (het loon) en voor eventuele redelijke onkosten. Deze onkosten staan los van het loon en dienen redelijk en in verhouding tot de opdracht te zijn. Verder is de opdrachtgever verplicht om schade te vergoeden die voortvloeit uit risico’s die verbonden zijn aan de opdracht, zolang die risico’s niet aan de opdrachtnemer zijn toe te rekenen. Voor professionele opdrachtnemers gelden hiervoor zwaardere eisen dan voor niet-professionele opdrachtnemers.
Rechten en plichten van de opdrachtnemer
Rechten
De opdrachtnemer heeft recht op loon voor de verrichte werkzaamheden en op vergoeding van redelijke onkosten. Daarnaast heeft de opdrachtnemer recht op schadevergoeding voor schade die voortkomt uit aan de opdracht verbonden risico’s, zolang deze niet aan de opdrachtnemer kunnen worden toegerekend. Voor professionele opdrachtnemers gelden strengere eisen dan voor niet-professionele opdrachtnemers bij het toekennen van schadevergoeding.
Plichten
De opdrachtnemer moet zich als een goed opdrachtnemer gedragen en zorgdragen voor de juiste uitvoering van de werkzaamheden. Hij moet de opdrachtgever op de hoogte houden van de voortgang, het loon, eventuele onkosten en de afronding van de werkzaamheden. Als de opdrachtgever specifiek om een bepaalde deskundige heeft gevraagd, dient deze persoon de werkzaamheden zelf uit te voeren. De opdrachtnemer mag echter hulp inschakelen van anderen, maar blijft eindverantwoordelijk voor de uitvoering van de opdracht.
Beëindiging van de overeenkomst van opdracht
De overeenkomst van opdracht eindigt in principe wanneer de opdracht is voltooid. Voordat de opdracht is afgerond, kunnen beide partijen de overeenkomst opzeggen, maar voor de opdrachtgever en opdrachtnemer gelden andere regels.
Opdrachtgever
De opdrachtgever kan de overeenkomst op elk moment opzeggen. Bij vroegtijdige opzegging heeft de opdrachtnemer echter recht op een redelijke compensatie voor de reeds verrichte werkzaamheden. Deze compensatie geldt alleen voor een professionele opdrachtgever en niet voor een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Dit moet beoordeeld worden naar redelijkheid en billijkheid (eventueel door een rechter), vooral als het onaanvaardbaar zou zijn om geen compensatie te betalen. De overeenkomst eindigt in principe niet door het overlijden van de opdrachtgever, tenzij anders is overeengekomen.
Opdrachtnemer
Een opdrachtnemer die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf kan de overeenkomst van opdracht alleen opzeggen als er gewichtige redenen zijn, de overeenkomst voor onbepaalde tijd is aangegaan, of als de overeenkomst door volbrenging niet eindigt. Tot slot eindigt de overeenkomst van opdracht bij het overlijden van de opdrachtnemer, mits de opdracht specifiek voor de overleden persoon was bedoeld.
Vragen over de overeenkomst van opdracht?
Bent u een opdrachtgever of opdrachtnemer? Wilt u een overeenkomst van opdracht opstellen of heeft u hierover advies nodig? Neem dan contact op met een van onze advocaten voor een vrijblijvend gesprek.
Bron: H.N. Schelhaas & A.J. Verheij (red.), Bijzondere overeenkomsten, Deventer: Wolters Kluwer 2019.